Giá trị dinh dưỡng của thịt trâu

Trâu là loài vật nuôi phổ biến từ xa xưa ở các nền văn minh lúa nước, nhất là ở châu Á, đặc biệt là vùng Nam Á, trong đó có khu vực Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam. Vì vậy, thịt trâu cũng là một loại thực phẩm động vật dễ tìm thấy ở một số quốc gia châu Á. Tại Việt Nam, thịt trâu phổ biến ở các vùng Tây Bắc và miền Trung, Tây Nguyên, đồng thời có thể tìm thấy thịt trâu được cung cấp khắp nơi tại các thành phố lớn trong cả nước.

1. Giá trị dinh dưỡng của thịt trâu có thế bạn chưa biết:

Về giá trị dinh dưỡng, thịt trâu không hề thua kém những loại thịt khác như thịt bò hay thịt heo, thậm chí còn có phần ưu thế hơn như thịt trâu có ưu điểm ít mỡ, hàm lượng sắt cao, có tính hàn nhưng không độc, thích hợp để chế biến món ăn trong mùa nóng. Thịt trâu thuộc nhóm thịt đỏ, giàu chất dinh dưỡng, có thể so sánh với thịt bò. Về góc độ dinh dưỡng, cả thịt bò hay thịt trâu đều có giá trị dinh dưỡng như nhau. Tuy nhiên, về mặt sức khoẻ thịt trâu lại tốt hơn thịt bò vì thịt trâu còn có ưu điểm ít mỡ hơn thịt bò. Trong thịt trâu chỉ có 1,6- 5,6% mỡ so với thịt bò là 10- 22%; lượng sắt có trong thịt trâu lại hơn hẳn thịt bò, về hàm lượng protein thì thịt trâu và thịt bò hàm lượng như nhau. Hàm lượng dinh dưỡng trong thịt trâu khá cao so với thịt khác, tỷ lệ chất đạm gấp đôi so với thịt lợn, lượng chất béo và chất đường vừa phải, nhiều muối vô cơ (canxi, phốt pho, sắt...) và các loại vitamin (B1, B2, B6, B12, PP...).

2. Tác dụng của thịt trâu:

Theo Đông y, thịt trâu vị ngọt, tính mát, không độc, tác dụng bổ tỳ vị, mạnh gân cốt, ích huyết. Thịt trâu được biết đến là thực phẩm có tác dụng trị liệu là trị được chứng phong thấp sưng tê, đau lưng, phù chân, bổ khí huyết, làm mạnh gân cốt. Thịt trâu có thể dùng để chữa huyết hư, nóng trong xương, mồ hôi trộm. Thịt mũi trâu, phần láng bóng quanh 2 lỗ mũi để nấu canh với mướp khía và hành hoa cả củ và lá tươi hoặc nấu với đu đủ, mít non, hành là món ăn rất có lợi đối với phụ nữ bị tắc tia sữa. 

Thịt trâu cũng là thực phẩm phù hợp với người béo phì bởi nó cung cấp nhiều năng lượng mà không làm tăng cân. Thịt trâu hầm là món ăn rất tốt đối với người cao tuổi hoặc trẻ nhỏ vì dễ hấp thu hàm lượng dinh dưỡng

3. Đặc điểm:

Về đặc điểm, thịt trâu có màu hồng tái, mỡ trắng, thớ to, mùi tanh, không thơm như thịt bò. Thịt trâu khỏe mạnh thường có màu hồng sậm, có khi màu đỏ sậm, thớ thịt hơi thô, trên thịt trâu cơ bắp ít thấy có mỡ hoặc nếu có mỡ trâu thường có màu trắng. So với thịt bò thì thịt trâu có màu sẫm đen, mỡ thịt trâu trắng trong khi mỡ thịt bò vàng, thớ thịt trâu to, thô hơn nhiều so với thịt bò. Khi cắt ngang thớ thịt trâu dễ dàng nhận thấy sợi cơ to hơn sợi cơ của thịt bò, độ mịn kém thịt bò. Nếu đem xào, luộc, thịt trâu co lại, dai hơn, độ săn chắc hơn hẳn thịt bò và ngọt hơn thịt bò. Thịt trâu đông lạnh sau khi chế biến thì màu sắc, mùi vị không khác so với thịt bò nên có thể thay thế thịt bò.

4. Các món ăn ngon từ thịt trâu:

Trong ẩm thực Việt, thịt trâu là món ăn ngon, bổ dưỡng và mỗi vùng miền lại có cách chế biến khác nhau tạo thành món ăn đặc sản tùy theo vùng miền.

Thịt trâu luộc là món ăn phổ biến nhất chế biến từ thịt trâu. Để làm món này, người ta lấy thịt trâu xát muối và các gia vị, húng lìu, trên mặt để một khúc mỡ lợn dài bằng miếng thịt, dùng lạt tre buộc chặt, thả vào nước sôi trong 3 giờ, muốn giòn ngon thì thêm chút phèn chua vào nước, lấy đũa đâm xiên qua thịt được là thịt đã chín mềm. Thịt sau khi luộc chín, lấy ra để nguội, dùng cối đá đè lên trên cho ráo nước, khi ăn cắt khoanh để lên đĩa. 

Một món ăn chế biến từ thịt trâu khá phổ biến khác là thịt trâu chiên vàng. Người ta sử dụng một miếng thịt đùi, vắt hết nước, khía sâu đều khắp miếng thịt rồi bóp với tiêu, tỏi đã giã nát cho thấm, đem rán chín vàng, ăn với cơm hoặc dùng làm món thưởng thức.

Cầu kỳ hơn thì có món thịt trâu xào khoai sọ. Để chế biến món này, thịt trâu được thái mỏng rồi ướp với bột mì, đường cát trắng, mỡ, nước mắm. Khoai sọ thái vừa và hơi dày rán giòn, múc ra đĩa, sau đó xào thịt trâu đổ lên trên khoai sọ. món này có thể dùng với cơm hoặc bún, bánh mì.

Một món ăn khác từ thịt trâu có thể kể đến là thịt trâu xào sả ớt. Theo đó, người ta lấy thịt trâu thái lát mỏng, ướp với sả, ớt, tỏi đã giã nhỏ nước mắm, dầu, bột gạo và tương cho thấm. Cho dầu vào chảo, cho hành tây đã thái mỏng vào xào, khi hành chín tới thì vớt ra; đun dầu nóng già rồi đổ thịt trâu vào xào nhanh tay. Thịt trâu vừa chín tới thì thêm đường cát, trộn đều rồi múc ra đĩa, lạc rang đã giã rắc lên đĩa thịt trâu.

Một món ăn nổi tiếng được chế biến từ thịt trâu là món thịt trâu gác bếp. Người dân tộc ở vùng Tây Bắc, khu vực Bắc Trung bộ có món thịt trâu treo gác bếp rất hấp dẫn, có thể giữ được hàng năm mà không lo bị hỏng. Người ta thường cắt những mảng thịt to, chọn miếng thăn, bắp ở vai, lưng con trâu, cắt khúc hình con chì rồi ướp ớt, muối, gừng, nước lá rừng, đặc biệt không thể thiếu lá mắc khén và treo lên gác bếp hun khói cho ám đen, khô lại. Khói ám lâu ngày làm thịt trâu có mùi đặc biệt, mang đậm phong vị núi rừng với hình thức bên ngoài khô, màu nâu thẫm, nhưng phần trong vẫn hồng hào, tươi đỏ. Thịt trâu gác bếp có thể chế biến thành nhiều món, ngon nhất là nướng trên than hồng hoặc chiên.

Trong khi đó, đối với người miền Nam, thịt trâu lại được chế biến thành món trâu nhúng mẻ rất đặc sắc. Thịt trâu tươi cắt mỏng, ướp sả, tỏi, ớt băm nhuyễn, thêm muối, đường, bột ngọt để ra đĩa. Nồi mẻ được nếm cho vị mặn, chua, cay vừa phải rồi đặt lên bếp lửa cho sôi rồi nhúng thịt trâu vào cho chín tới. Các loại rau ăn kèm như ngò gai, rau om, tai tượng, cải bẹ xanh, mồng tơi... cũng được nhúng qua nồi nước mẻ rồi ăn cùng thịt trâu dai thơm, đậm vị.

Ngoài ra còn có nhiều món ăn chế biến từ thịt trâu như cà ri thịt trâu, thịt trâu kho, thịt trâu nướng, thịt trâu hầm, thịt trâu xào lá cách, nộm da trâu…