Còn gọi là thược dược. Tên khoa học : Paeonia lactiflora Pall
Thuộc họ Mao lương. Bạch thược là rễ phơi hay sấy khô của cây thược dược. Vì vị thuốc có sắc trắng nên có tên như vậy.
Mô tả cây:
Bạch thược hay thược dược là một cây sống lâu năm, cao 50- 80 cm, rễ củ to, thân mọc thẳng đứng , không có lông. Lá mọc so le, xẻ sâu thành 3-7 thùy hình trứng dài 8-12 cm, rộng 2-4 cm, mép nguyên, phía cuống hơi hồng. Hoa rất to mọc đơn độc, cánh hoa màu trắng. Mùa hoa ở Trung Quốc vào các tháng 5-7, mùa quả vào tháng 6-7.
Phân bố, thu hái và chế biến:
Cho đến nay ta vẫn nhập thược dược từ Trung Quốc. Tại Trung Quốc có loại trồng cho củ to hơn, loại mọc hoang có củ nhỏ hơn. Cây mọc hoang trong rừng dưới những cây bụi hoặc cây to. Hiện nay Việt Nam cũng đã trồng ở Sapa( Hoàng liên sơn)-(1960) chưa phát triển.
Sau trồng 4 năm mới bắt đầu thu hoạch.
Đào rễ vào các tháng 8-10; Cắt bỏ thân rễ và rễ con, cạo, bỏ vỏ ngoài, đồ lên cho chín( thời gian đồ tùy theo củ to hay nhỏ mà quyết định), sau khi đồ sửa lại cho thẳng và sấy hay phơi khô.
Công dụng và liều dùng:
Tính vị theo đông y: vị đắng, chua hơi hàn vào 3 kinh can, tỳ và phế có tác dụng nhuận gan, làm hết đau, dưỡng huyết, liễm âm, lợi tiểu tiện, dùng chữa đau bụng, tả lỵ, lưng ngực đau, kinh nguyệt không đều, mồ hôi trộm, tiểu tiện khó. Thược dược được dùng làm thuốc giảm đau, thông kinh trong những bệnh đau bụng( do ruột co bóp quá mạnh), nhức đầu, chân tay nhức mỏi; còn dùng chữa phụ nữ bế kinh, xích bạch đới lâu năm không khỏi.
Ngày dùng 6- 12g dưới dạng thuốc sắc.
Đơn thuốc có thược dược:
- Thược dược cam thảo thang:
Thược dược 8 g, cam thảo 4g, nước 300ml. sắc còn 100ml chia 2 lần ướng trong ngày, chữa hai chân và đầu gối đau nhức không co duỗi được, đau bụng( Bài thuốc của Trương trọng Cảnh)
- Quế chi gia linh truật thang( Bài thuốc của Trương Trọng Cảnh chữa đầu nhức, mắt hoa)
Quế chi 6 g, thược dược 6g, đại táo 6g, sinh khương 6g, phục linh 6g, bạch truật 6g, cam thảo 4g, nước 600ml, sắc còn 200ml, chia 3 lần uống trong ngày.