A- Mô tả cây:
- Cây liêu cảo bản là một cây sống lâu năm, cao 0,15-0,6 mét. Thân rễ ngắn, toàn cây rất thơm; thân mọc thẳng đứng, phía dưới có đường kính 3-5 mm thường có màu tím. Lá 2 lần kép lông chim, mép có răng cưa, cuống lá phát triển thành bẹ ôm lấy thân. Hoa tự hình tán kép 6-19 cuống tán, dài ngắn không đều, tán ngắn mang khoảng 20 hoa nhỏ màu trắng. Quả gồng 2 phần quả dính nhau, hình thoi dài chừng 5mm trên mỗi phân quả có 5 sống dọc, mặt tiếp giáp phẳng
Cây tây khung cũng là một cây sống lâu năm. Lá mọc so le 2-3 lần xẻ lông chim kép; cuống lá dài 9-12 cm, phía dưới ôm lấy thân cây. Hoa tự hình tán kép, mỗi tán 16-20 cuống; mỗi tán nhỏ mang nhiều hoa nhỏ màu trắng. Quả cũng phân thành 2 phân quả mỗi phân quả cũng có 5 sống chạy dọc; nhưng giữa sống của cây tây khung có tới 3 ống tinh dầu, trong khi đó quả lieu cảo bản chỉ có một ống tinh dầu
- Phân bố, thu hái và chế biến:
Hiện nay vẫn nhập của Trung Quốc.
B- Công dụng và liều dùng:
Cảo bản mới chỉ dùng trong Đông y. Theo tài liệu cổ vị cay, ôn, không độc, có năng lực tán phong, hàn, thấp tà, chữa chứng nhức óc, là thuốc khu phong, táo thấp, chữa ung nhọt, thường dùng chữa chứng âm hộ lạnh, sưng đau nhức, nhức đầu; còn dùng gội đầu cho sạch gàu. Ngày dùng 3-6 g dưới dạng thuốc sắc; dùng ngoài không có liều lượng nhất định.
C- Đơn thuốc có cảo bản :
• Chữa trẻ con ghẻ lở, chốc đầu: sắc nước cảo bản dùng tắm và giặt quần áo.
• Chữa nhiều gàu: cảo bản, bạch chỉ hai vị bằng nhau tán nhỏ đem sát vào đầu, sang hôm sau gội đầu thì chóng hết gàu
• Chữa nhức đầu, thiên đầu thống: cảo bản 6 g, Xuyên khung 3g, phòng phong 5 g, bạch chỉ 3g, tế tân 2g, cam thảo 3 g, nước 600 ml sắc còn 200ml, chia 3 lần uống trong ngày, sau lúc ăn cơm, uống lúc còn nóng.